Vatandaşlar, UYAP üzerinden Savcılık soruşturmalarını neden göremiyor?

İlk üretildikleri zamanda bir odayı dolduracak kadar büyüklükte olan bilgisayarlar, günümüzde boyutları itibarıyla küçülmüş, çoğu kişi bilgisayar ile yaptıkları işlerin bir kısmını mobil cihazlar ile yapmaya başlamıştır. Cebe girecek kadar küçülmüş olan mobil cihazlar ile dünyanın bir ucunda olan olaylar, diğer ucundan anında duyulur hale gelmiştir. Hepimizin cebinde bulunan cihazlar ile bankacılık işlerinden tutun da dünyanın bir ucunda bulunan kişi/ler ile anında görüntülü görüşme yapılabilmektedir. 

Teknolojik gelişmelere Adalet Bakanlığı kayıtsız kalmamış, yargısal süreçlerin bilgisayar ortamından yapılabilmesi için UYAP'ı geliştirmiş ve günümüzde gerek UYAP Vatandaş portalı üzerinden gerekse UYAP Avukat portalı üzerinden çoğu işlemler adliyelere gitmeden yapılabilir hale gelmiştir. 

Vatandaşların hukuk ve ceza dosyalarını veya icra dosyalarını adliyeye gitmeden UYAP ortamında inceleyebilmesi, dosyalarına elektronik imza ile imzaladıkları belgeleri göndermeleri vatandaşa emek ve zaman bakımından fayda sağlamıştır. 

Anayasamızın 141. Maddesi: "Davaların en az giderle ve mümkün olan süratle sonuçlandırılması, yargının görevidir" demek suretiyle devlete, yargılamanın kısa sürede sonuçlandırılması için gerekenleri yapma görevini vermiştir. 

Buradan hareketle; UYAP Avukat portalı, UYAP Vatandaş portalı üzerinden dava dosyaları incelenebilirken, elektronik imza ile imzalanmış belgelerin dava dosyalarına veya icra dosyalarına gönderilmesi mümkün iken, gizlilik kararı olmayan hazırlık dosyalarının incelenmesi mümkün olmamaktadır. Şöyle ki: Elektronik imza sahibi olan avukatlar veya vatandaşlar, hazırlık dosyaları (savcılık dosyaları) hariç tarafı oldukları veya vekili oldukları dosyalara her türlü belgeyi UYAP üzerinden gönderebiliyor. Hazırlık dosyalarına şüpheli ya da müşteki tarafından erişim sağlanamaması vatandaşların adliyelere giderek dosyalarını incelemelerini zorunlu hale getirmektedir bu işlem ise vatandaşların zaman ve emek kaybına neden olmaktadır. Avukatlar tarafından hazırlık dosyalarının incelenmesi için ilgili avukatın dosya inceleme talebinin UYAP üzerinden ilgili savcılığa göndermesi akabinde savcının izin vermesi ile mümkün olmaktadır. 

Dolayısıyla, vatandaşın veya avukatların adliyelere gittiğinde fiziki olarak dosyayı incelemesi mümkün iken, UYAP Avukat veya Vatandaş portalı üzerinden kısıtlama getirilmesi işlerin makul sürede sounuçlanmasının önündeki engellerden birisidir. 

NELER YAPILMALIDIR ? 

Elektronik imza sahibi olan vatandaşların; Terör suçları, örgütlü suçlar, Anayasanın ilgasına yönelik suçlar haricindeki suçlara yönelik UYAP Avukat portalı veya UYAP Vatandaş portalı üzerinden dosya inceleme kısıtlaması sonlandırılmalıdır. Yukarıda, dosyanın UYAP ortamından incelenmesine getirilen kısıtlamanın vatandaşın emek ve zaman kaybına neden olacağına değinmiştik. Bu hususu şöyle somutlaştırmakta fayda var. X Kişisi hakkında hakaret suçuna ilişkin soruşturma olduğunu varsayalım, savcılık tarafından belirlenen günde hazır olması için şüpheliye davetiye gönderilir, şüphelinin neden çağırıldığına ilişkin bilgisi, davetiye üzerinde yazılı olan bilgiler kadardır. Dolayısıyla bu durumda kişi savcıya vereceği ifadesini hazırlayacağı süreyi bulamamaktadır. Esasında vatandaşların dosyalara UYAP üzerinden erişememeleri şüpheli pozisyonunda bulunan kişilerin hazırlık dosyalarında yapacakları savunmalarını da etkin şekilde yapamamalarına neden olmaktadır. Halbuki, savcılık tarafından ifadesi için davetiye gönderilen kişi, UYAP Vatandaş portalından dosyasına ulaşmış olsaydı ifadesi için detaylı bilgiye erişebilecek ve ifadesini kendisini şüpheden uzaklaştıracak şekilde verme imkanı bulabilecektir. 

Konunun önemi ilgililer tarafından dikkate alınıp gerekenlerin yapılması dileğiyle.